Antalya – Nesli tehlike altındaki caretta carettalar, Türkiye’de 22 alana yumurta bırakıyor. Turizmin yoğun olduğu mayıs-eylül döneminde üreyen caretta carettalar için en büyük tehlike ise turistler.
Caretta caretta kaplumbağalarının Akdeniz’deki en büyük yaşam alanlarından olan Antalya Belek’te, kumsala yerleştirilen ahşap yürüme bantları yüzünden 62 yavru deniz kaplumbağasının ölmesi, yuvalama alanlarında alınması gereken önlemleri gündeme getirdi.
Gazete Duvar’ın haberine göre yavruların ölümüne neden olan Port Nature Luxury Resort Hotel ile Boğazkent’teki Orange County Resort Hotel’e yavruların kumsala koyduğu yürüme bandı altında kalması nedeniyle soruşturma açıldı. Son dönemde yaşanan bu iki olay uygun şekilde yapılmayan turizmin caretta caretta nesli için yarattığı tehdidi ortaya koydu.
HER CARETTA CARETTA İÇİN 16 BİN TL
2021-2022 yılı için belirlenen Av ve Yaban Hayvanları Tazminat Bedelleri’ne göre ölen her bir caretta caretta için 16 bin TL tazminat cezası kesiliyor. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün (DKMP) yaptığı çalışma sonunda, 62 caretta yavrusunun öldüğü otele 992 bin TL ceza kesilmesi gündemde. Son 3 yılda uygulanan caretta caretta cezaları örnek niteliğinde. Antalya’nın Kumluca sahilinde 2019 yılında üreme alanında drift yaparak koruma kafesleri ile yuvalara zarar veren sürücüye ‘ekosistemin korunmasına ilişkin maddeyi ihlal ettiği’ gerekçesiyle 60 bin TL, 4 yuvayı bozduğu için de 400 TL para cezası verildi. Geçen yıl üreme alanına iş makinesiyle giren Kumluca Belediyesi’ne de 442 bin 482 lira ceza kesildi. Bu yıl temmuz ayında Side’de caretta carettaya eziyet eden Rus turistlere de para cezası uygulandı.
TÜRKİYE’DE 22 ÜREME ALANI VAR
Uzmanların verdiği bilgilere göre caretta carettalar, bütün Akdeniz ülkelerinde her yıl toplam 7 binin üzerinde yuva yapıyor. Bu yuvaların yaklaşık 5 bini Türkiye sahillerinde bulunuyor. Türkiye’de Muğla, Antalya, Mersin, Adana ve Hatay sahillerinde 22 üreme sahası var. Bunlar, Muğla’da Dalyan, Ekincik, Sarıgerme, Fethiye; Antalya’da Patara, Demre, Kumluca, Çıralı, Tekirova, Belek, Kızılot, Demirtaş, Gazipaşa; Mersin’de Anamur, Göksu deltası, Davultepe, Alata, Kazanlı; Adana’da Akyatan, Sugözü, Yumurtalık ve Hatay’da Samandağ kumsalları.
EN ÇOK YUVA SAYISI BELEK’TE
62 kaplumbağa yavrusunun ölümüyle gündeme gelen Belek, caretta carettaların yumurtalarını bıraktığı en uzun kumsal. Yaklaşık 30 kilometre uzunluğundaki Belek sahillerinde Ekolojik Araştırmalar Derneği (EKAD) üyeleri caretta caretta yuvalarının tespiti ve korunması için çalışıyor. Türkiye’de sayıca en yüksek caretta caretta yuvasının bulunduğu Belek’te, yıllık 2 binin üzerinde yuva tespit ediliyor. Yoğunluk bakımından ise Muğla’nın Dalyan bölgesi öne çıkıyor. Bölgede yapılan çalışmalarda, 5 kilometrelik sahilde yılda 700 civarı yuva saptanıyor.
TURİZM SEZONU ÜREME ZAMANI
Muğla ve Antalya sahillerinde turizm faaliyetlerinin caretta caretta’lar için tehlike yarattığını belirten Deniz Kaplumbağaları Araştırma, Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi (DEKAMER) Başkanı ve Pamukkale Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yakup Kaska, “Turizm sezonu olan mayıs-eylül dönemi, aynı zamanda kaplumbağaların da üreme zamanı. Dolayısıyla kaplumbağalar, gece yuva yapmak için kıyıya çıktıklarında otellerdeki ve sahildeki ışıklar onları rahatsız ediyor. Gündüzleri de tıpkı Belek’te yaşandığı gibi, sahillere konulan şemsiye, şezlong ve çeşitli materyaller yuvalara zarar veriyor.”
SU SPORLARI DA ZARAR VERİYOR
Turistik bölgelerde otellerle iş birliği içinde yuva tespiti yaptıklarını ve kafesle koruma altına aldıklarını söyleyen Kaska, “Mümkün olduğunca turizmle kaplumbağaların birlikte yaşayacağı yöntemlerle hareket ediyoruz. Üreme alanlarına şezlong, şemsiye, yürüme yolu konulmasına müsaade etmiyoruz.
Ayrıca su sporları da nefes almak için deniz yüzeyine çıkan kaplumbağalara zarar veriyor. O nedenle kaplumbağaların yuvalama alanlarında karada ve denizde acil önlemler alınmalı. Karada bu sahillere, kaplumbağaların üreme dönemi olan turizm mevsiminde şemsiye, şezlong gibi malzeme bırakılmamalı. Denizde ise su sporlarının yapılacağı alanlar belirlenmeli, sürat teknelerine izin verilmemeli” diye konuştu.
‘TURİZMCİLER ASLINDA BİLİNÇLENDİ’
Belek sahilinde yaşanan kaplumbağa yavrusu ölümlerinin ülke adına olumsuz bir örnek olduğunu belirten Prof. Dr. Kaska, “Aslında turizm sektörü artık bu konuda duyarsız değil. Caretta carettaların yoğun olduğu Muğla bölgesinde turizm işletmeleri genel anlamda yuvaların korunmasına yardımcı oluyor. Bize 25 yıl önce, ‘aman bu sahilde kaplumbağa olduğunu söylemeyin, sonra otel yaptırmazlar’ deniyordu. Şimdi ise oteller, ‘Gelin hocam yuvamız var, koruma altına alalım’ diyor. Bu durum, farkındalık oluşması ve gerekli korumanın gelişmesi anlamında en güzel örneklerden biridir. Umarım yaşanan üzücü olayın da koruma bilincinin oluşmasına katkısı olur. Yeni çıkan Hayvan Hakları Yasası, hayvanları koruma bilincinin oluşması bakımından olumlu. Yasada deniz kaplumbağalarına özel bir madde yok. Ama yasa kötü durumdaki hayvanların korunması açısından genel bir çerçeve sunuyor” dedi.
BİN YAVRUDAN 3-5’İ DÖNÜYOR
Yapılan araştırmalara göre, bir caretta caretta kumsalda açtığı yuvaya pinpon topu büyüklüğünde 70-80 civarında yumurta bırakıyor. Kuluçka dönemi yaklaşık 2 ay sürüyor. Eğer yuva zarar görmemiş, tilki, çakal gibi hayvanlar tarafından tahrip edilmemişse bu yavruların yüzde 80’i yuvadan ayrılıyor. Türkiye genelinde her yıl 200-250 bin civarı yavru çıkıyor. Bunların yüzde 30’u denize giderken daha kumsalda ölüyor. Denize girer girmez de büyük çoğunluğu diğer canlılara yem oluyor. Bin yavrudan 3-5 tanesi yaşama şansına sahip oluyor. Denize ulaşanlar da 20-25 sene sonra, doğduğu kumsala anne olarak geri dönebiliyor.
DEKAMER UYARIYOR
DEKAMER’in deniz kaplumbağaları ve yuvalama alanlarıyla ilgili bilgilendirme kataloğunda dikkat edilmesi gerekenler şu şekilde sıralanıyor: “Deniz kaplumbağalarını asla elle beslemeyin. Dokunmayın ve uzaktan izleyin. Kumsalda kaplumbağa görürseniz yaklaşmayın, önünde durmayın. Sahillere çöp atmayın. Yavrulara dokunmayın. Eğer yönünü şaşırmış yavru görürseniz denize yönlendirin. Yuvalama kumsalında şemsiye ya da plaj mobilyası kullanmayın. Kumsala araçla girmeyin. Kumsaldan görülecek ışıkları kapatın ve perdeleme yapın. Sahilde ateş yakmayın ve fenerle dolaşmayın. Flaşlı fotoğraf çekmeyin. Gürültü yapmayın. Yuvalama alanında çukur açmayın, açılan çukurları kapatın. Yuvalama kumsalına köpek sokmayın. Yuvalama kumsalı yakınlarında ağ atmayın, oltalarınızı denizde bırakmayın.”
Kaynak: Duvar
